มะนาวนอกฤดู ในวงบ่อซีเมนต์

ที่ศูนย์พัฒนาการเกษตรภูสิงห์ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.ภูสิงห์ จ.ศรีสะเกษ มีผลงานด้านการศึกษาการเพาะปลูกพืชหลายชนิดหนึ่งในนั้นก็คือการผลิตมะนาวนอก ฤดูในวงบ่อ ซึ่งการปลูกมะนาวนอกฤดูเหมาะสำหรับเกษตรกรที่มีพื้นที่จำกัด ดินปลูกพืชอื่น ๆ ไม่เหมาะสม ผู้ที่สนใจสามารถทำเป็นอาชีพเสริมได้ดี โดยเฉพาะช่วงเดือนกุมภาพันธ์-เมษายน มะนาวจะมีราคาสูงทุกปี

เจ้าหน้าที่ประจำศูนย์แห่งนี้เล่าให้ฟังว่า การปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์ สามารถบังคับให้ออกดอก ติดผลตามวันเวลาที่เราต้องการได้ 100% ผลผลิตประมาณ 250-1,000 ผลต่อต้น ขึ้นอยู่กับพันธุ์ อายุต้น และการปฏิบัติดูแลรักษา และควรเป็นพันธุ์ที่ต้องการของตลาด มีการออกดอก ผลติดง่าย ให้ผลดก ผลขนาดใหญ่ เปลือกบาง น้ำมาก กลิ่นหอม และทนทานต่อโรคแมลง พันธุ์ที่ตลาดนิยม ได้แก่ พันธุ์แป้นรำไพ แป้นจริยา พิจิตร 1 และตาฮิติ เป็นต้น ส่วนพันธุ์พิจิตร 1 และพันธุ์ตาฮิติ เป็นมะนาวที่ทนทานต่อโรคแคงเกอร์ที่ผล ใบ และลำต้นดีกว่าทุกพันธุ์

วงบ่อซีเมนต์ควรใช้ที่มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 80-100 เซนติเมตร สูง 40-60 เซนติเมตร ที่ก้นบ่อควรมีฝาซีเมนต์ขนาด 80-100 เซนติเมตร เพื่อป้องกันไม่ให้รากมะนาวหยั่งลงดินนอกก้นบ่อ เพื่อความสะดวกในการปฏิบัติงาน ควรวางวงบ่อเป็นแถว พื้นที่จำกัดควรวางแถวเดี่ยวระยะ 2x2 เมตร หรือ 2x3 เมตร แต่ถ้ามีพื้นที่เพียงพอ ควรวางวงบ่อแบบแถวคู่ 3x3 เมตร แต่ละคู่ห่างกัน 4 เมตร
ดินที่ใช้ปลูกควรเป็นดินชั้นบนที่มีลักษณะเป็นดินร่วน มีความอุดมสมบูรณ์สูง โดยใช้อัตราส่วน ดินร่วน : ปุ๋ยคอก/ปุ๋ยหมัก : แกลบดำ อัตรา 3 : 2 : 1 หรือ ดินร่วน : ปุ๋ยคอก :
ปุ๋ยหมัก : แกลบดำ อัตรา  3 : 1 : 1 : 1 ผสมคลุกเคล้าให้เข้ากันแล้วตักใส่วงบ่อและกดดิน
หรือขึ้นเหยียบดิน โดยเฉพาะบริเวณขอบบ่อด้านล่างให้แน่นพูนดินสูงจากปากบ่อ 20-30 เซนติเมตร
นำต้นพันธุ์มะนาวจากต้นกิ่งตอน ต้นปักชำ หรือต้นต่อยอดที่สมบูรณ์แข็งแรงดี มาปลูกตรงกลางวงบ่อ โดยขุดหลุมเล็กน้อย รองก้นหลุมด้วยปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 อัตรา 100-150 กรัม/หลุม ใช้มีดกรีดก้นถุงพลาสติกสีดำโดยรอบ แล้วนำต้นมะนาวไปวางในหลุมกลบดินเล็กน้อย ใช้มีดกรีดถุงพลาสติกที่เหลือออก กลบดินแล้วกดดินให้แน่น ใช้ไม้ไผ่ปักหลักกันลมโยก แล้วรดน้ำให้ชุ่ม

การให้น้ำ ใช้สายยางรดน้ำหรือต่อระบบน้ำแบบมินิสปริงเกลอร์ รดน้ำ 1-2 วันต่อครั้ง หรือวันละ 1 ครั้งเฉพาะตอนเช้า  ใส่ปุ๋ย หลังจากปลูกมะนาวได้ 1 เดือน โดยใช้ปุ๋ยเคมีเพื่อเร่งการเจริญเติบโต โดยปุ๋ย 15-15-15 หรือ 16-16-16 + ปุ๋ยยูเรียเล็กน้อย อัตรา 100-150 กรัมหรือครึ่งกำมือต่อต้น ใส่เดือนละครั้งในระยะบังคับให้ออกดอกควรใส่ปุ๋ยสูตร 12-24-12 หรือใส่ปุ๋ยที่มีตัวกลางสูงอัตรา 100-150 กรัมต่อต้น ควรใช้เศษฟางข้าวหญ้าแห้ง แกลบดิบ กาบมะพร้าว ฯลฯ คลุมโคนต้น เพื่อรักษาความชุ่มชื้นและคลุมวัชพืชในวงบ่อ
ต้นมะนาวที่จะบังคับให้ออกผลนอกฤดูนั้น ควรมีอายุอย่างน้อย 8 เดือนขึ้นไป ส่วนมะนาวที่มีอายุมากกว่า 1 ปี และเคยออกดอกติดผลแล้ว ช่วงเดือนพฤษภาคม–สิงหาคม ควรเด็ดดอกและผลมะนาวในฤดูออกให้หมดช่วงเดือนสิงหาคม–กันยายน ส่วนใหญ่จะมีฝนตกอยู่ควรงดการรดน้ำ พอถึงช่วงปลายเดือนสิงหาคมหรือต้นเดือนกันยายน ให้นำผ้าพลาสติกที่กันฝน ขนาดกว้าง 1–1.5 เมตร ยาว 1.5-2 เมตร มาคลุมรอบวงบ่อไว้ โดยให้ชายด้านหนึ่งมัดติดกับโคนต้นมะนาว ให้สูงจากพื้นดินปากบ่อ 20–30 ซม. คลุมไว้ประมาณ 10-15 วัน สังเกตใบมะนาวมีอาการเริ่มเหี่ยว ใบสลด อาจมีใบร่วงบ้างหรือเหี่ยวประมาณ 75-80% ให้นำผ้าพลาสติกออกแล้วให้น้ำพร้อมปุ๋ยสูตร 12-24-12 อัตรา 100-150 กรัม ซึ่งถ้าต้นมะนาวสมบูรณ์ดีหลังจากให้น้ำและปุ๋ย 2 สัปดาห์ ต้นมะนาวจะผลิตาดอกหรือแตกใบอ่อนพร้อมออกดอก ช่วงนี้ต้องหมั่นดูแลรักษาไม่ให้ศัตรูมาทำลายมะนาว โดยเฉพาะเพลี้ยไฟ ไรแดง และหนอนชอนใบ เป็นต้น

หลังจากมะนาวออกดอก ติดผลได้ 4-5 เดือน ก็สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตสู้ตลาดได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับพันธุ์และช่วงเดือนที่บังคับไม่ควรปล่อยผลมะนาวที่แก่ แล้วอยู่บนต้นนาน ๆ เป็นการสิ้นเปลืองอาหารมาเลี้ยงผล อาจทำให้ต้นทรุดโทรมได้.
Kasettuathai@dailynews.co.

:: © 2554 บริษัท เดลินิวส์ เว็บ จำกัด มะนาวนอกฤดู ในวงบ่อซีเมนต์ - เกษตรทั่วไทย วันพฤหัสบดีที่ 12 กรกฎาคม 2555