อันตรายจาก ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด

ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่ใช้ มีประโยชน์ ก็มีโทษ ที่เป็นอันตราย ไม่ว่าจะเป็นอันตรายแบบผ่อนส่ง (long term dangers) หรือ อันตรายแบบทันทีทันใด (immediate dangers) อาจเป็นอันตรายถึงตาย จะว่าไป ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดเป็นยาหัวกระโหลกแบบหนึ่ง (toxic) ก็ว่าได้

จากสถิติของศูนย์พิษวิทยาปี พ.ศ. 2540 พบว่า มีการปรึกษาจากแพทย์และบุคคลากรทางการแพทย์ เกี่ยวกับปัญหาของผู้ป่วยที่ได้รับประทานผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดต่าง ๆ เป็นอันดับ 2 รองจากสารเคมีกำจัดศัตรูพืชและสัตว์

ส่วนประกอบสำคัญของ detergent คือสารที่เรียกว่า "surfactant" ซึ่งจะทำหน้าที่ช่วยให้น้ำสามารถแทรกซึมเพื่อชะล้างละลายสิ่งสกปรกต่างๆ ได้ดีขึ้น surfactant ที่มีใช้ใน detergent สามารถแบ่งออกเป็น (ตารางที่ 1)

Nonionic ได้แก่สารพวก alcohol ethoxylates
Anionic ได้แก่พวก linear alkyl sulfonates
Cationic ได้แก่สารประกอบของ quaternary ammonium

สารเคมีที่เป็นส่วนประกอบในผลิตภัณฑ์ที่ใช้ในบ้านเรือน
Anionic	Nonionic	Cationic
Alkyl sodium sulfates Alkyl sodium sulfanate Dioctyl sodium sulfosuccinate Linear alkyl benzene sulfonate (sodium) Sodium aryl sulfate Tetrapopylene benzene sulfanate (sodium)	Alkyl ethoxylate Alkyl phenoxy polyethoxy ethanols Polyethelene glycol stearate	Alkyl dimethyl 3,4-dichlorobenzene ammonium chloride Benzalkonium chloride Benzethonium chloride Cetylpyridenium chloride

เพื่อให้ detergent ทำงานได้ดีขึ้น บางครั้งจึงมีการเติมสารพวก "builder" ช่วยปรับรักษา pH หรือลด ion ของ calcium เพื่อลดความกระด้างของน้ำลง detergent จึงทำงานได้ดีขึ้น สารพวกนี้ได้แก่ sodium carbonate, sodium metasilcate, sulfate, tripolyphosphate นอกจากนั้นยังมีการเติมสารอื่นๆอีก เพื่อให้มีคุณสมบัติเพิ่มเติมที่แตกต่างจาก detergent ทั่วๆไปอีก ซึ่งเมื่อนำสารทั้ง 8 กลุ่มมาแยกตามส่วนประกอบแล้ว จะได้นี้คือ

1. ผงซักฟอก : Anionic-nonionic detergent
2. น้ำยาล้างจาน : Nonionic dertergent
3. น้ำยาทำความสะอาดพื้น : Anionic-nonionic detergent
4. น้ำยาทำความสะอาดสุขภัณฑ ์: Anionic-nonionic detergent (+) Acid หรือ hypochlorite
5. น้ำยาเช็ดกระจก : Nonionic detergent + isopropanol หรือ ammonia
6. น้ำยาปรับผ้านุ่ม : Cationic detergent
7. น้ำยาฟอกผ้าขาว : hypochlorite หรือ hydrogen peroxide + surfactant
8. สารแก้ไขท่อน้ำอุดตัน : sodium hydroxide (NaOH) หรือ enzymes + microorganism

สารเหล่านี้จัดเป็นสารอันตราย Hazardous Substance ที่มีระดับความเป็นพิษที่รุนแรงแตกต่างกันไป

ท่านสามารถทดลองความเป็นพิษของสารจากผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดไ้ด้ด้วยตัวเอง: เช่น

1. นำน้ำผงซักฟอกที่ซักผ้าแล้วนำไปรดต้นไม้ ต้นไม้ส่วนมากจะไม่ตาย ถึงแม้จะไม่เจือจาง เช่น รดต้นมะม่วง ต้นมะละกอ

2. นำน้ำที่ผสมน้ำยาล้างทำความสะอาดพื้นไป รดต้นไม้ ต้นไม้ส่วนมากจะเหี่ยวและตายไป เช่น รดต้นผักบุ้ง ต้นตำลึง

3.


การใช้พรํ่าเพรื่อโดยไม่จำเป็น อาจนำมาซึ่งอันตรายถึงชีวิตของท่านได้

ข้อมูลประกอบบางส่วนจาก ศูนย์พิษวิทยารามาธิบดี - ศูนย์พิษวิทยา คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี: กรุงเทพมหานคร