พ้นจากตำแหน่งนายกเทศมนตรี

ในการรณรงค์การใช้สิทธิเลือกตั้งสมัยหนึ่ง มีคำขวัญอันโด่งดังว่า ประชาธิปไตยอยู่ในกำมือของท่านแล้ว

เป็นที่โด่งดังมากเพราะมีนักประชาธิปไตยนิรนามไปเขียนไว้บนโถฉี่ห้องน้ำชาย

มิน่าประชาธิปไตยไทยจึงไม่เสถียรสักที ยืดหยุ่นอ่อนแข็งไปตามเพลง

วันนี้มีการเรียกร้องประชาธิปไตยในกำมือของเราอีก คืนอำนาจการเลือกตั้งให้ประชาชน จึงมีคนฝากนิยามของรัฐบาลประชาธิปไตยมาให้จำแนกกันง่าย ๆ ว่า

รัฐบาลที่กลัวประชาชน คือ ประชาธิปไตย

รัฐบาลที่ประชาชนกลัว คือ เผด็จการ

เรามีรัฐบาลแบบไหนมาบ้างเชิญสาธุชนพิจารณาไตร่ตรองเองขอรับ โปรดอย่าถามคนขี้กลัวอย่างกระผมเป็นอันขาด

ดูการเมืองระดับชาติแบบไทย ๆ แล้วมันอึดอัด ดูการเมืองระดับท้องถิ่นดีกว่าเพราะเวลามีปัญหามีตัวช่วยให้ปัญหาจบได้จริง ไม่ใช่ช่วยให้ปัญหายิ่งบานปลายเหมือนระดับชาติ

ในการประชุมสภาครั้งสำคัญของเทศบาลเมืองแห่งหนึ่ง ที่สำคัญมากเพราะเป็นการเลือกคณะเทศมนตรีชุดใหม่

อีตรงนี้แหละที่เป็นเหมือนกันหมดตั้งแต่ อบต.จนถึงการเมืองระดับชาติ ตัวซี่ตัวสั่นอยากเป็นรัฐบาลฝ่ายบริหารกันทั้งนั้น ไม่มีใครอยากเป็นฝ่ายค้าน

มีสมาชิกสภาเทศบาลมาประชุมครบจำนวน 18 คน แต่ทว่าก่อนการประชุมได้เกิดเหตุวอล์กเอาต์ออกจากที่ประชุมโดยสมาชิกสภา จำนวน 8 คน เหลือประชุมอยู่อีก 10 คน

10 คนก็ยังครบองค์ประชุมจึงทำการเลือกคณะเทศมนตรีจนแล้วเสร็จส่งให้ผู้ว่า ราชการจังหวัดประกาศแต่งตั้งคณะเทศมนตรีเรียบร้อยโรงเรียนศาลากลาง

ท่านที่เดินออกจากที่ประชุมได้แจ้งให้ผู้คนได้ทราบทั่วกันว่า ได้คัดค้านต่อประธานสภาเทศบาลเมืองแล้วว่ามีผู้สิ้นสุดสมาชิกภาพของสมาชิก สภาเทศบาลเข้าร่วมประชุมด้วย จำนวนห้าคน

ห้าพระหน่อดังกล่าวประกอบด้วยอดีตนายกเทศมนตรีคนก่อนที่ชิง ลาออก ในขณะที่กำลังถูกผู้ว่าราชการจังหวัดแต่งตั้งคณะกรรมการสอบสวนกรณีมีผู้ร้อง เรียนว่าอดีตนายกผู้นี้ร่วมกับสมาชิกสภากลุ่มนี้มีส่วนได้เสียในสัญญาที่ทำ กับเทศบาล

เทศบาลเมืองจึงต้องจัดประชุมเลือกคณะเทศมนตรีชุดใหม่แทนชุดเก่าที่ต้องสิ้น สภาพตามนายกที่ลาออก ภายในสิบห้าวัน ตาม พ.ร.บ.เทศบาล พ.ศ. 2496

ท่านนายกเทศมนตรีกับพวกดังกล่าวน่ะสิ้นสภาพไปแล้วไม่มีสิทธิเข้าประชุมยัง เรียกประชุมรีบตั้งคณะเทศมนตรีใหม่ทันที จึงไม่ร่วมสังฆกรรมด้วยเหตุนี้แล

บ๊ะ เพิ่งพูดอยู่แหม็บ ๆ ว่าระดับท้องถิ่นน่ะไม่เขี้ยว แต่นี่มันลูกเล่นลีลาระดับชาตินะโยม

ท่านสมาชิกสภาผู้ไม่ร่วมประชุมเห็นว่า การประชุมไม่ครบองค์ประชุม เนื่องจากห้าในสิบของผู้ประชุมขาดสมาชิกภาพไปแล้วดังกล่าว ประกาศแต่งตั้งคณะเทศมนตรีจึงไม่ชอบ

อย่ากระนั้นเลยจึงแตงโมบวกมะเขือเทศฟ้องผู้ว่าราชการจังหวัดและเทศบาลเมือง ต่อศาลปกครองขอพื้นที่คืน ให้เพิกถอนประกาศแต่งตั้งนั้นเสีย

ศาลปกครองชั้นต้นวินิจฉัยว่า สมาชิกภาพของอดีตนายกเทศมนตรีกับพวกรวมห้าคนจะสิ้นสุดหรือไม่ อย่างไร ขึ้นอยู่กับผลการสอบสวนวินิจฉัยของผู้ว่าราชการจังหวัดผู้ถูกฟ้องคดีที่ 1 เมื่อยังไม่มีคำวินิจฉัย สมาชิกภาพก็ยังไม่สิ้นสุดลง การประชุมซึ่งเหลือผู้ประชุมอีก 10 คน ซึ่งไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่งขององค์ประชุมจำนวน 18 คน จึงครบองค์ประชุม ประกาศแต่งตั้งจึงชอบด้วยกฎหมาย

พิพากษายกฟ้อง ผู้ฟ้องคดีอุทธรณ์

ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า ผู้ว่าราชการจังหวัดผู้ถูกฟ้องคดีที่ 1 แต่งตั้งคณะกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจริง กรณีมีผู้ร้องเรียนว่าอดีตนายกเทศมนตรีผู้นั้นกับพวกรวมห้าคนกระทำผิดตาม มาตรา 18 ทวิ แห่ง พ.ร.บ.เทศบาล พ.ศ. 2496 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 10) พ.ศ. 2542

ต่อมา หลังจากที่มีการประชุมเลือกคณะเทศมนตรีชุดใหม่จนผู้ถูกฟ้องคดีที่ 1 ลงนามประกาศแต่งตั้งคณะเทศมนตรีชุดใหม่ดังกล่าวแล้ว ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 1 ได้พิจารณาผลการสอบสวนแล้วมีคำวินิจฉัยว่าบุคคลดังกล่าวเป็นผู้มีส่วนได้ เสียไม่ว่าทางตรงหรือทางอ้อมในสัญญาที่ทำกับเทศบาลเมืองตามมาตรา 18 ทวิ ดังกล่าว

สมาชิกภาพของของสมาชิกสภาเทศบาลของอดีตนายกผู้นั้นกับพวกรวมห้าคนสิ้นสุดลง นับตั้งแต่วันที่ได้ทำสัญญากับเทศบาล แม้ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 1 จะมิได้ระบุว่าจะสิ้นสุดลงเมื่อใด

แต่อย่างช้า ก่อนวันที่มีผู้ร้องเรียน กรณีมีส่วนได้เสียดังกล่าวและ ก่อนวันประชุม สภาเทศบาลเมืองเพื่อเลือกคณะเทศมนตรีใหม่ดังกล่าว

ในที่ประชุมขณะลงมติเลือกคณะเทศมนตรีขึ้นใหม่เหลือสมาชิกสภาเทศบาลจำนวน 10 คน เมื่อความเป็นสมาชิกสภาเทศบาลของผู้ประชุมจำนวน 5 คนได้สิ้นสุดลงก่อนวันประชุม

จึงมีสมาชิกสภาเทศบาลเมืองเหลืออยู่ในที่ประชุมจำนวน 5 คน ไม่ครบองค์ประชุม ตามมาตรา 27 แห่ง พ.ร.บ.เทศบาลฯ และบุคคลทั้งห้าได้ พ้นจากการเป็นสมาชิกสภาเทศบาลแล้วแต่กลับเข้าร่วมประชุมและได้ลงมติด้วย จึงเป็นการประชุมที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ประกาศแต่งตั้งคณะเทศมนตรีอันเป็นผลมาจากการประชุมจึงไม่ชอบด้วยกฎหมายด้วย

พิพากษากลับให้เพิกถอนประกาศดังกล่าว โดยให้มีผลย้อนหลังตั้งแต่วันที่มีประกาศ (คำพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.167/ 2549)

ประชุมสภาท้องถิ่นมีปัญหายังไงก็ยังไม่ถึงระดับปีนรั้วหนีไปขึ้น ฮ.

พิสิษฐ์ พลรักษ์เขตต์
praepim@yahoo.com

ที่มา: ฟ้องศาลปกครองให้พ้นจากตำแหน่งนายกเทศมนตรี กฏหมายข้างตัว เดลินิวส์ออนไลน์ วันเสาร์ที่ 24 เมษายน 2553