ผู้สุจริต

การที่ผมเข้าใจว่าชายหญิงคู่หนึ่งเป็นสามีภริยาโดยชอบด้วยกฎหมาย ภายหลังได้มีการฟ้องร้องจึงได้ว่าชายผู้นี้มีภริยาอยู่ก่อนแล้วและจดทะเบียน สมรสกับหญิงทั้งสองคน ซึ่งเขาจะฟ้องเรื่องจดทะเบียนสมรสซ้อนเพื่อให้ถอนการจดทะเบียนสมรสกับภริยา คนหลัง แต่ที่สร้างปัญหาให้ผมคือ ก่อนหน้านี้ฝ่ายสามีได้ขายที่ดินพร้อมตึกแถวให้ผม 3 ห้อง และการโอนขายได้มีความยินยอมของคู่สมรสเรียบร้อย แต่เมื่อไปตรวจสอบเอกสารการขายที่ดินพร้อมตึกแถวนี้ ปรากฏว่านอกจากที่ดินและตึกแถวนี้จะเป็นสินสมรสกับภริยาคนแรก ลายเซ็นความยินยอมของคู่สมรสที่ขายตึกแถวให้ผมยังเป็นลายเซ็นของภริยาคนที่ สองอีก เท่ากับว่าสามีเอามาขายให้ผมแม้จะมีความยินยอมของภริยาคนที่สอง ทำให้ผมเป็นผู้ซื้อที่ดินที่ไม่ได้รับความยินยอมจากคู่สมรสที่ชอบด้วยกฎหมาย

จริงอยู่ถ้าเขาฟ้องถอนการซื้อทรัพย์ สินนี้จากผมและผมอาจจะได้รับชดใช้ค่าเสียหายเป็นเงินค่าที่ดินคืนจากคนขาย ได้ แต่ผมก็ไม่อยากได้เงินค่าที่ดินคืนจากใครทั้งนั้น เพราะตึกแถวและที่ดินขณะนี้คือที่ซึ่งผมใช้ทำมาหากิน พอจะมีทางที่ผมจะไม่คืนได้หรือไม่ ผมไม่ได้สนับสนุนการกระทำที่ไม่ถูกต้องเพื่อตัวเองจะได้กรรมสิทธิ์ แต่ผมอยากขอความเป็นธรรมว่าผมเป็นผู้ได้รับความเสียหายจากการกระทำที่ไม่ถูก ต้องนี้

===
การสมรสซ้อนที่ฝ่ายชายจดทะเบียนสมรสครั้งหลังทั้ง ๆ ที่มีภริยาที่ชอบด้วยกฎหมายอยู่แล้ว จะไม่มีผลในทางกฎหมายเพราะเป็นโมฆะ และกระบวนการทางสังคมไม่สนับสนุนให้สมาชิกในสังคมทำการสมรส ซ้อน จึงได้มีกฎหมายรับรองให้ถึงขนาดว่าให้บุคคลผู้มีส่วนได้เสียคนใดคนหนึ่งจะ กล่าวอ้างขึ้นได้เอง โดยไม่จำเป็นต้องฟ้องจนได้คำพิพากษาของศาลมาแสดงยืนยันว่าการจดทะเบียนสมรส ครั้งหลังนั้นเป็นโมฆะ

อย่างไรก็ตาม มิได้หมายความว่ากรณีเช่นนี้เป็นการสนับสนุนเรื่องการสมรสซ้อน แต่ตราบใดที่ยังไม่มีการบันทึกความเป็นโมฆะไว้ในทะเบียนสมรสแล้ว สิทธิของบุคคลภายนอกผู้ทำการโดยสุจริตก็ไม่ควรกระทบกระเทือนถึง

การสมรสซ้อนถ้าจะคุ้มครองสิทธิของคู่สมรสที่ชอบด้วยกฎหมายอย่างเต็มที่ จึงควรต้องให้มีการนำคดีขึ้นสู่ศาลคือฟ้องศาลให้เพิกถอนทะเบียนสมรสซ้อน เพื่อให้มีพิพากษาแสดงว่าการสมรสเป็นโมฆะและเมื่อศาลได้แจ้งไปยังนายทะเบียน สมรสเพื่อบันทึกความเป็นโมฆะไว้ในทะเบียนสมรสด้วย หลังจากนี้แม้บุคคลภายนอกจะทำการซื้อมาโดยสุจริตประการใด ก็จะไม่ได้รับความคุ้มครองให้ได้สิทธิอีกต่อไป

โดยสรุปในเรื่องนี้คือ ถ้าซื้อโดยสุจริต คือไม่รู้ว่าเป็นความยินยอมของคู่สมรสที่เกิดจากทะเบียนสมรสซ้อน ก็ไม่อาจจะเพิกถอนสิทธิของผู้ซื้อโดยสุจริตได้

ที่มา: ผู้สุจริต คลินิกกฎหมาย เดลินิวส์ออนไลน์ วันอังคารที่ 15 มิถุนายน 2553